موتور خودرو، قلب تپنده آن است و عملکرد صحیح آن به عوامل مختلفی بستگی دارد. یکی از مهمترین این عوامل، سنسور اکسیژن است. این سنسور کوچک اما حیاتی، نقش کلیدی در تعیین نسبت دقیق سوخت و هوا در موتور ایفا میکند. اطلاعاتی که سنسور اکسیژن به کامپیوتر خودرو (ECU) ارسال میکند، به منظور تنظیم دقیق عملکرد موتور و کاهش آلایندگی استفاده میشود.
اما خرابی این سنسور میتواند عواقب جدی برای خودرو به همراه داشته باشد. در این مقاله، به بررسی علائم خرابی سنسور اکسیژن، به خصوص علائم خرابی سنسور اکسیژن چانگان، آریو و برلیانس میپردازیم تا شما بتوانید در صورت بروز مشکل، به موقع به تعمیرگاه مراجعه کنید و از بروز خسارات بیشتر جلوگیری کنید.
سنسور اکسیژن چیست و چه وظیفهای دارد؟
سنسور اکسیژن قطعهای الکترونیکی است که در سیستم اگزوز خودرو تعبیه شده و وظیفه اندازهگیری دقیق میزان اکسیژن موجود در گازهای خروجی از موتور را بر عهده دارد. در واقع، این سنسور با بررسی میزان اکسیژن نسوخته در فرایند احتراق، به کامپیوتر خودرو (ECU) اطلاعات ارزشمندی را درباره کیفیت احتراق و نسبت هوا به سوخت مخلوط احتراقی ارائه میدهد.
وظایف حیاتی سنسور اکسیژن در عملکرد موتور
اطلاعات ارسالی از سنسور اکسیژن به ECU، نقشی کلیدی در تنظیم دقیق سیستم سوخترسانی و زمانبندی جرقهزنی ایفا میکند. این سنسور با تشخیص میزان اکسیژن اضافی یا کمبود آن در گازهای خروجی، به ECU سیگنالهایی ارسال میکند تا نسبت هوا به سوخت را به حالت بهینه برساند.
در صورت غنی بودن مخلوط سوخت (میزان سوخت زیاد)، ECU زمان پاشش سوخت توسط انژکتورها را کاهش میدهد تا مخلوط رقیقتر شود. برعکس، در صورت رقیق بودن مخلوط (میزان هوا زیاد)، ECU زمان پاشش سوخت را افزایش میدهد تا مخلوط غنیتر شود. به این ترتیب، سنسور اکسیژن با ایجاد یک حلقه بازخورد، به ECU کمک میکند تا به طور مداوم کیفیت احتراق را پایش کرده و تنظیمات لازم را برای دستیابی به بهترین عملکرد موتور و کاهش آلایندگی انجام دهد.
علت خرابی سنسور اکسیژن خودرو چیست؟
سنسور اکسیژن به عنوان یکی از قطعات حساس سیستم اگزوز، تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد که میتواند منجر به کاهش عمر مفید یا خرابی زودهنگام آن شود. در ادامه به بررسی دقیقتر هر یک از این عوامل میپردازیم:
- افزایش بیش از حد دمای گازهای آلاینده: سنسور اکسیژن در معرض دمای بسیار بالای گازهای خروجی از موتور قرار دارد. در شرایطی مانند رانندگی طولانیمدت در سرعتهای بالا یا بارگذاری بیش از حد موتور، دمای این گازها ممکن است به شدت افزایش یابد. این افزایش دما میتواند باعث آسیب دیدن مواد تشکیلدهنده سنسور و در نهایت خرابی آن شود.
- تجمع رسوب و آلایندهها روی سطح سنسور: با گذشت زمان و طی مسافتهای طولانی، ذرات ریز آلایندهها و رسوبات روی سطح سنسور اکسیژن تجمع مییابند. این رسوبات میتوانند عملکرد سنسور را مختل کرده و دقت اندازهگیری آن را کاهش دهند. همچنین، تجمع رسوبات میتواند باعث ایجاد یک لایه عایق روی سطح سنسور شده و از انتقال حرارت مناسب جلوگیری کند.
- خرابی واشر منیفولد اگزوز: واشر منیفولد اگزوز نقش مهمی در آببندی محل اتصال منیفولد به اگزوز دارد. در صورت خرابی این واشر، نشت گازهای خروجی به اطراف سنسور اکسیژن میتواند باعث افزایش دما و آلودگی سنسور شود. همچنین، نشت گازها میتواند باعث ایجاد خوردگی در قسمتهای فلزی سنسور و در نتیجه خرابی آن شود.
علاوه بر عوامل ذکر شده، عوامل دیگری مانند کیفیت بنزین مصرفی، وجود روغنسوزی در موتور و خرابی سایر قطعات مرتبط با سیستم اگزوز نیز میتوانند به طور غیرمستقیم بر عمر مفید سنسور اکسیژن تأثیر بگذارند.
بررسی 8 علائم خرابی سنسور اکسیژن چانگان، برلیانس و آریو
به عنوان یک راننده، آشنایی با علائم خرابی این قطعه حیاتی به شما کمک میکند تا در صورت بروز مشکل، به موقع به تعمیرگاه مراجعه کنید و از بروز خسارات جدیتر جلوگیری کنید. در ادامه به بررسی دقیقتر هر یک از این علائم خرابی سنسور اکسیژن میپردازیم:
1.روشن شدن چراغ چک موتور
یکی از اولین و واضحترین علائم خرابی سنسور اکسیژن، روشن شدن چراغ چک موتور است. این چراغ نشان میدهد که سیستم کنترل موتور خودرو ایرادی را تشخیص داده است. هرچند روشن شدن این چراغ میتواند دلایل مختلفی داشته باشد، اما خرابی سنسور اکسیژن یکی از رایجترین آنها است.
2.افزایش مصرف سوخت
یکی دیگر از نشانه های خرابی سنسور اکسیژن، افزایش ناگهانی و قابل توجه مصرف سوخت خودرو است. زمانی که سنسور اکسیژن به درستی کار نکند، کامپیوتر خودرو نمیتواند نسبت هوا به سوخت را به طور دقیق تنظیم کند و در نتیجه، مقدار بیشتری سوخت به موتور تزریق میشود.
3.ریپ زدن و افت شتاب خودرو
خرابی سنسور اکسیژن میتواند باعث اختلال در عملکرد سیستم احتراق شده و منجر به ریپ زدن موتور، کاهش شتاب و لرزش خودرو شود. این اتفاق به دلیل نوسانات در نسبت هوا به سوخت و عدم احتراق کامل مخلوط سوخت و هوا رخ میدهد.
4.خارج شدن دود تیره و غلیظ از اگزوز
دود تیره و غلیظی که از اگزوز خارج میشود، نشانهای از احتراق ناقص و غنی بودن مخلوط سوخت است. این اتفاق معمولاً به دلیل ارسال اطلاعات نادرست توسط سنسور اکسیژن به کامپیوتر خودرو رخ میدهد.
5.سروصدای غیرعادی موتور
خرابی سنسور اکسیژن میتواند باعث ایجاد صداهای غیرعادی در موتور شود. این صداها ممکن است به صورت ضربه زدن، تقتق کردن یا صدای خشخش باشد و به دلیل نوسانات در عملکرد موتور و احتراق ناقص ایجاد شوند.
6.آسیب دیدن کاتالیزور
خرابی سنسور اکسیژن میتواند به طور مستقیم باعث آسیب دیدن کاتالیزور شود. زیرا کاتالیزور برای عملکرد صحیح خود به اطلاعات دقیق سنسور اکسیژن نیاز دارد. احتراق ناقص و غنی بودن مخلوط سوخت میتواند باعث افزایش دمای کاتالیزور و در نهایت آسیب دیدن آن شود.
7.گاز نخوردن خودرو
یکی دیگر از علائم خرابی سنسور اکسیژن، کاهش قدرت موتور و مشکل در گاز خوردن خودرو است. این اتفاق به دلیل اختلال در عملکرد سیستم احتراق و عدم تأمین سوخت کافی برای موتور رخ میدهد.
8.بالا بودن دور موتور در حالت درجا
در برخی موارد، خرابی سنسور اکسیژن میتواند باعث افزایش دور موتور خودرو در حالت درجا شود. این اتفاق به دلیل ارسال اطلاعات نادرست به کامپیوتر خودرو و تغییر در تنظیمات دور آرام موتور رخ میدهد.
خرابی سنسور اکسیژن چه پیامدی دارد؟
یکی از بارزترین پیامدهای خرابی سنسور اکسیژن، افزایش قابلتوجه مصرف سوخت است. در واقع، مطالعات نشان میدهند که خرابی این سنسور میتواند تا 40 درصد به مصرف سوخت خودرو بیافزاید. علت این امر آن است که کامپیوتر خودرو بدون اطلاعات دقیق سنسور اکسیژن، نمیتواند نسبت هوا به سوخت را بهینه کند و در نتیجه، مقدار بیشتری سوخت به موتور تزریق میشود.
خرابی این سنسور باعث میشود که مخلوط سوخت و هوا به صورت ناقص بسوزد و در نتیجه، آلایندههای بیشتری وارد جو شود. به همین دلیل، خودروهایی که سنسور اکسیژن آنها خراب است، معمولاً در آزمون معاینه فنی مردود میشوند.
کاتالیزور یکی از قطعات گرانقیمت خودرو است که وظیفه کاهش آلایندههای خروجی از موتور را بر عهده دارد. خرابی سنسور اکسیژن دمای گازهای خروجی از موتور را تا حد زیادی بالا می برد که این امر موجب آسیب رسیدن به کاتالیزور می شود.
آیا میتوان جلوی خرابی سنسور اکسیژن را گرفت؟
اگرچه عمر مفید سنسور اکسیژن تا حد زیادی به کیفیت ساخت و شرایط کاری آن بستگی دارد، اما با رعایت برخی نکات میتوان از خرابی زودهنگام آن جلوگیری کرد و طول عمر آن را افزایش داد. در حالی که رفتارهای رانندگی تأثیر مستقیمی بر خرابی این سنسور ندارند، اما عواملی مانند شرایط کاری موتور و نگهداری صحیح از خودرو نقش مهمی در این زمینه ایفا میکنند.
چند راهکار ساده برای افزایش طول عمر سنسور اکسیژن:
- اجتناب از کارکرد طولانیمدت موتور در دور آرام
- نگهداری از سیستم خنککننده موتور
- تعویض به موقع روغن موتور
- استفاده از سوخت با کیفیت
- سرویسهای دورهای خودرو
بهترین زمان تعویض سنسور اکسیژن خودرو چه موقع است؟
پاسخ دقیق به این سوال به عوامل مختلفی از جمله مدل خودرو، شرایط رانندگی، کیفیت سوخت و نوع سنسور بستگی دارد. اما به طور کلی، میتوان گفت که عمر مفید یک سنسور اکسیژن در خودروهای نو حدود 100 – 160 هزار کیلومتر است. در خودروهای قدیمیتر یا خودروهایی که در شرایط سخت کاری میشوند، این عدد ممکن است به 50- 80 هزار کیلومتر کاهش یابد.
جمع بندی
سنسور اکسیژن، قطعهای اصلی در سیستم اگزوز خودرو است که وظیفه اندازهگیری میزان اکسیژن موجود در گازهای خروجی را بر عهده دارد. اطلاعات ارسالی از این سنسور به ECU کمک میکند تا نسبت هوا به سوخت را بهینه کرده و عملکرد موتور را بهبود بخشد.
عوامل مختلفی از جمله افزایش دما، تجمع رسوبات و خرابی واشر منیفولد اگزوز میتوانند باعث خرابی زودهنگام این سنسور شوند. برای جلوگیری از بروز مشکلات جدی، توصیه میشود در صورت مشاهده علائمی مانند افزایش مصرف سوخت، کاهش شتاب و روشن شدن چراغ چک موتور، به سرعت نسبت به بررسی و تعویض سنسور اکسیژن اقدام شود.
سوالات متداول
چه علائمی نشاندهنده خرابی سنسور اکسیژن است؟
از جمله علائم خرابی سنسور اکسیژن میتوان به روشن شدن چراغ چک موتور، افزایش مصرف سوخت، کاهش شتاب خودرو، نوسانات دور موتور و تغییر بوی گازهای خروجی اشاره کرد.؟
آیا میتوان سنسور اکسیژن را تعمیر کرد؟
معمولاً سنسور اکسیژن قابل تعمیر نیست و در صورت خرابی باید تعویض شود.
هزینه تعویض سنسور اکسیژن چقدر است؟
هزینه تعویض سنسور اکسیژن به نوع خودرو، مدل سنسور و دستمزد مکانیک بستگی دارد و بهتر است برای اطلاع دقیق از هزینهها به یک مکانیک مراجعه کنید.